Πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από συχνούς πονοκεφάλους αναρωτιούνται αν η υγεία των ματιών τους μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο – ειδικά όταν τα συμπτώματα συνοδεύονται από πίεση στα μάτια ή θολή όραση. Μια από τις παθήσεις που συχνά προκαλεί ανησυχία είναι το γλαύκωμα, μια προοδευτική ασθένεια των ματιών που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να σχετίζεται με πονοκεφάλους. Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ των δύο καταστάσεων μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση.

Τι είναι το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα ασθενειών που προκαλούν βλάβες στο οπτικό νεύρο, δηλαδή στη ζωτική σύνδεση μεταξύ του ματιού και του εγκεφάλου. Η βλάβη αυτή προκαλείται κυρίως από αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, αλλά όχι αποκλειστικά. Υπάρχουν και μορφές γλαυκώματος που εμφανίζονται ακόμα και όταν η πίεση των ματιών είναι φυσιολογική. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, το γλαύκωμα μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή και μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι γλαυκώματος. Ο πιο κοινός είναι το πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας, που εξελίσσεται αργά και ανώδυνα, συχνά χωρίς εμφανή συμπτώματα μέχρι να υπάρξει ήδη σημαντική βλάβη στην όραση. Αντίθετα, το γλαύκωμα κλειστής γωνίας είναι σπανιότερο αλλά πολύ πιο οξύ. Μπορεί να προκαλέσει ξαφνικά συμπτώματα, όπως έντονο πόνο στο μάτι, διαταραχές στην όραση και συχνά δυνατούς πονοκεφάλους. Υπάρχει επίσης και το λεγόμενο γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης, όπου παρατηρείται βλάβη στο οπτικό νεύρο παρά τη φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση.

Μπορεί το γλαύκωμα να προκαλέσει πονοκέφαλο;

Η σύνδεση μεταξύ γλαυκώματος και πονοκεφάλου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τύπο του γλαυκώματος. Στην περίπτωση του ανοιχτής γωνίας γλαυκώματος, οι πονοκέφαλοι σπανίως αποτελούν κύριο σύμπτωμα. Οι περισσότεροι ασθενείς δεν αναφέρουν πόνο ή αισθητή πίεση στην περιοχή των ματιών.

Ωστόσο, η κατάσταση είναι διαφορετική όταν πρόκειται για οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Αυτός ο τύπος μπορεί να προκαλέσει έντονους, ξαφνικούς πονοκεφάλους, συνήθως εντοπισμένους γύρω από το ένα μάτι ή στη μία πλευρά του κεφαλιού. Οι πονοκέφαλοι συνοδεύονται συχνά από θολή όραση, φωτεινούς κύκλους γύρω από τα φώτα, ναυτία ή έμετο, και κοκκίνισμα ή πόνο στο μάτι. Πρόκειται για επείγουσα ιατρική κατάσταση, καθώς μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια της όρασης μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.

Σε ορισμένα άτομα που ήδη πάσχουν από ημικρανίες ή πονοκεφάλους τάσης, η ύπαρξη ενόχλησης ή πίεσης στα μάτια μπορεί να προκαλέσει σύγχυση σχετικά με την προέλευση των συμπτωμάτων. Αν και η πίεση των ματιών και ο πονοκέφαλος μπορεί να συνυπάρχουν, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει αιτιακή σύνδεση. Για αυτό, είναι κρίσιμο να πραγματοποιηθεί ολιστική και διεπιστημονική αξιολόγηση.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Εάν βιώνετε επαναλαμβανόμενους πονοκεφάλους, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με θολή όραση, πόνο στα μάτια ή αίσθηση πίεσης, είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε σε ειδικό οφθαλμίατρο και νευρολόγο.

Η αξιολόγηση περιλαμβάνει συνήθως μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, έλεγχο των οπτικών πεδίων, καθώς και απεικόνιση του οπτικού νεύρου. Από νευρολογικής πλευράς, εξετάζεται η πιθανότητα ημικρανίας, πονοκεφάλου τάσης ή άλλων νευρολογικών καταστάσεων που ενδέχεται να μιμούνται ή να συνυπάρχουν με τα συμπτώματα του γλαυκώματος.

Μπορεί η θεραπεία του γλαυκώματος να ανακουφίσει από τους  πονοκεφάλους;

Όταν οι πονοκέφαλοι οφείλονται σε οξύ γλαύκωμα, η αντιμετώπιση της αυξημένης πίεσης στα μάτια συχνά οδηγεί σε άμεση ανακούφιση. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει κολλύρια, φαρμακευτική αγωγή, laser ιριδοτομής, ή, σε σοβαρές περιπτώσεις, χειρουργική επέμβαση.

Αν όμως οι πονοκέφαλοι οφείλονται σε ημικρανία, πονοκέφαλο τάσης, ή αθροιστικό πονοκεφάλο, τότε η αντιμετώπιση του γλαυκώματος από μόνη της δεν είναι αρκετή. Απαιτείται παράλληλη νευρολογική παρέμβαση. Για αυτό και η σωστή διάγνωση της αιτίας είναι τόσο σημαντική.

Πότε πρέπει να ανησυχήσετε;

Ορισμένα σημάδια δεν πρέπει να αγνοούνται. Αν εμφανίσετε ξαφνικό και έντονο πονοκέφαλο που συνοδεύεται από πόνο στο μάτι, θολή όραση, ναυτία ή έμετο, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Επίσης, αν έχετε οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος και ταυτόχρονα υποφέρετε από χρόνιους πονοκεφάλους, είναι σημαντικό να παρακολουθείστε τακτικά.